Anestezija

Anestezija (od grckih reci an estos - figurativno, bez osecaja) je medicinska metoda anesteziologije koja uz primenu anestetika i drugih madikamenata u organizmu coveka dovodi do "iskljucenja bola" i "medikamentnim izazvanog sna", a primenjuje se u toku opreativnih zahvata i drugih metoda dijagnostike i lecenja vrlo složenih stanja vezanih za pojam "intenzivnog lecenja". Anestetici su razne vrste lekova u gasovitom tecnom ili drugom obliku koji kada se unesu u organizama svojim delovanjem dovode do gubitka osecaja i svesti uz minimalno štetno delovanje i mogucnost vracanja organizma u normalno stanje, nakon prestanka njihove primene.
Vrste anestezija
1. Opšta anestezija
1.1. Inhalaciona,
1.2. Intravenska,
1.3. Rektalna
2. Lokalna anestezija
2.1. Površinska
2.2. Inflitraciona,
2.3. Regionalna
2.3.1.Centralni blok
2.3.2.Periferni blok
1. Opšta anestezija
Intubacijom zapocinje inhalaciona anestezije Savremena oprema za anestezijuOpšta anestezija podrazumeva primenu posebne grupe lekova koji organizmu obezbeduju potpuno odsustvo svesti (amnezija) i bola (anelgezija) uz mišicnu relaksaciju u toku operacije . Za vreme ove vrste anestezije u prisustvu anesteziologa pacijentu se kontrolišu sve vitalne funkcije kako bi se primenom lekova i drugih metoda organizam bolesnika u toku operacije održavao u optimalnom stanju. I pored primene najsavremenijih lekova i savremenih metoda ponekad nije moguce eliminisati neke neželjene efekte postoperativni bol, mucninu, povracanje itd). Umerena doza straha od gubiotka svesti tokom anestezije je normalna pojava kod vecine bolesnika što zahteva dobru premedikaciju i psihološku pripremu bolesnika od strane lekara.
Prema nacinu unosa anestetika opšta anestezija se deli na:
1.1. Inhalaciona anestezija : se postiže i održava anesteticima u gasovitom obliku , koji u organizam dospevaju sa udahnutim vazduhom u plucima. Za ovu vrstu anestezije koristi se smeša gasova (kiseonik azot oksidul, izofluran itd) cija se smeša priprema u posebnim aparatima i plasticnim sistemom cevi (endotrahealni tubus) ili putem maske za lice, u strogo kontrolisanim uslovima unosi u disajni sistem bolesnika. Uz gasove za anesteziju dodaju se i lekovi koji obezbeduju relaksaciju mišica i neosetljivost na bol. Ova vrsta anestezije je najcešce primanjivani oblik anestezije zbog;
brzog dejstva
dozirane dubine anestezije,
lakog održavanja i kontrole i
brzog budenja bolesnika iz anestezije.
Nedostaci ove vrste anestezije su;
nadražaj disajnih puteva uz nagon na kašalj,
prolazni bol u grlu,
oštecenja u usnoj duplji,
povracanje i udisanje želudacnog sadržaja uz mogucu upalu pluca.
1.2. Intravenska anestezija: se postiže i održava injektiranjem anestetika u venu. Prednost ove anestezije je jednostavan i lak nacin primene i brzo uspavljivanje bolesnika. Uglavnom se koristi kao uvod u inhalacionu anesteziju kako bi se izbegli negativni ucinci udisanja gasovitih anestetika.Kao samostalna anestezija koristi se kod kratkotrajnih operativnih zahvata ( manje operacije, invazivna dijagnostika, nameštanje kostiju i zglobova itd.) Glavni nedostatak ove metode je slaba kontrola anestetika cija sudbina zavisi od indiividualne sposobnosti organizma za njegovu razgradnju i eliminaciju iz organizma. Moguce komplikacije : prolazno peckanje i bol duž vene u koju je injektiran anestetik, alergijske reakcije na anestetik, zbunjenost, pospanost, mucnina.
1.3. Rektalna anestezija: se postiže uvodenjem anestetika u debelo crevo . Ona se najrede primenjuje i to uglavnom kod male dece.
2. Lokalna anestezija: [uredi]
Lokalna anestezija Spinalna anestezija Epiduralna anestezijaLokalna anestezija je postupak koji izaziva neosetljivost na bol odredenog dela tela primenom lekova koji prekidaju provodenje impulsa kroz nerve u toj regiji.
Prema nacinu primene anestetik deli se na:
2. 1. Površinsku:postiže se primenom anestetik u obliku kapi, spreja ili masti na površinu tela (oci, sluznica usne duplje, disajnih puteva, mokracne bešiake, u cilju dijagnostike ili manjih operativnih zahvata. Ovu vrstu anestezije obicno primenjuju sami hirurzi ili lekari dijagnosticari.
2. 2. Inflitracionu; kod ove vreste anestezije, anestetik se aplicira na mestu i oko mesta operativnog polja, sa ciljem da se to podrucje obezboli. Anestetik se primenjuje injektiranjem oko operativnog polja na potrebnu dubinu zavisno od operativne tehnike. Ova vrsta anestezije se primenjuje kod manjih operativnih zahvata (ušivanje rana, odstranjivanje kožnih i potkožnih promena, ingvinalnih kila kod kojih je kontraindikovana druga vrsta anestezije i sl.) Ovu vrstu anestezije sprovodi hirurg. Radi potenciranja ove anestezije, (smirivanje pa i uspavljivanje bolesnika tokom operativnog zahvata) u ovu vrstu anestezije može se ukljuciti i anestziolog koji ce primeniti i druge medikamente pored anestetik.
2. 3. Regionalnu; kod ove vrste anestezije anestetik se injektira u blizinu živca ili kicmene moždine, pri cemu se postiže neosetljivost na bol (blokada) jedne vece regije na telu. Zavisno od lokacije primena anestetik deli se na: centralni i periferni blok i regionalnu intravensku anesteziju.
2.3.1 . Centralni blok, kod ove vreste anestezije delovanje anestetik traje 2 - 4 sata, a anestetik se ubrizgava oko ledne moždine, te tako blokira prenos bolnih nadražaja do mozga. Ako se slucajno dogodi da izvodenje ove vrste anestezije ne uspe, prelazi se na opštu anesteziju. Ovisno o mestu ubrizgavanja centralni blok delimo na spinalni i epiduralni.
2.3.1.1.Spinalna anestezija; je tehnika u kojoj anestetik dajemo u tecnost koja okružuje ledni moždine. Spinalna anestezija se može primeniti na gotovo sve zahvate na nogama, kukovima, karlice, donjem delu trbuha (ukljucujuci i carski rez). Komplikacije ove vrste anestezije su veoma retke i prolazna, a da bi se one ublažile, nakon spinalne anestezije, bolesnik 24 sata mora da leži na ravnom i piti puno tecnosti.
2.3.1.2.Epiduralna anestezija; je tehnika u kojoj anestetik dajemo u prostor izmedu kralješka i ovojnice ledne moždine (epiduralni prostor). Ovom vrstom anestezije možemo anestezirati odredenu regiju na trupa i tako je uciniti neosetljivim na bol, dok je u ostatak trupa oset ocuvan. Takode primenom nižih koncentracija anestetik možemo blokirati samo oset boli dok je mišicnim snaga ocuvana (što je iskorišceno kod bezbolnog porodaja). Ako se u epiduralni prostor postavi tanka plasticna cevcica (epiduralni kateter) postoji mogucnost trajnog davanja anestetika te na taj nacin se obezbeduje dugotrajna anestezije. Epiduralna anestezija se primenjuje za zahvate na nogama, karlici, donjem delu trbuha, grudnom košu i plucima. Takode se primenjuje kao metoda trajnog uklanjanja bola kod pacijenata sa malignom bolešcu.
2.3.2 .Periferni blok; je tehnika kod koje anestetik uštrcavamo u blizinu živca ili živcanog snopa koji inerviše odredeni deo tela. Ovom tehnikom možemo anestezirati puno manje regije tela, npr anesteziju šake, ruke, ramena, stopala, noge.
Regionalna intravenska anestezija (RIVA); je tehnika koja se koristi za anesteziju ekstremiteta (ruku ili nogu). RIVA se izvodi tako da se prvo zaustavi cirkulacija krvi u željenom ekstremitetU, zatim se u venu tog ekstremiteta injicira anestetik koji izlazi u tkivo i dolazi do nerava.
3. Nefarmakološka anestezije
Hipnoza ima dugu istoriju upotrebe kao anesteziološka tehnika. Rashladivanje tkiva (npr. led) može izazvati privremeni prekid provodenja kroz nervna vlakna (aksone) i gubitak osecaja, a izazvnjem kratki hiperventilacija produbljenim i ubrzanim disanjem, može se privremeno suzbiti osecaj bola. Savremena anesteziološka praksa ove metode retko koristi u praksi.

Komplikacije za vreme anestezije
1. Najucestalije komplikacije su;
nedovoljna ventilacija pluca,
hipotenzija,
aritmije,
povrede nerava
dejstva anestetik i drugih lekova
2. Komplikacije nastaju kod;
dugotrajnih zahvata,
kod gojaznih bolesnika,
bolesnika u poodmakloj životnoj dobi,
hitnih zahvata
anestezije porodilja
3. Uzroci komplikacija su
ljudska greška (nesavestan rad ili loša obucenost)
loš monitoring vitalnih parametara,
neispravna oprema
loša organizacija rada
Izbor anestezije
Nakon što hirurg ili drugi lekar postavi indikaciju za operativni ili neki drugi zahvat, obavljaju se preanesteziološke pretrage i donosi konacna odluka o izboru anestezije. Ako postoji mogucnost primene više vrsta anestezije, bolesniku se daje mogucnost da ucestvujete u njenom izboru.
Glavne smernice koje anesteziologa rukovode pri odlucivanju o vrsti anestezije su:
vrsta bolesti
lokalizacija promena (bolesti)
vrsta operativnog zahvata
trajanje operativnog zahvata.
zdravstveno stanje i prethodne bolesti bolesnika
lekovi koje bolesnik upotrebljava,
odluka bolesnik o izboru anestezije.